Przez dekady centra handlowe cieszyły się niesłabnącą popularnością w wielu krajach świata. Ze zwykłych skupisk sklepów urosły do miejsc rozrywki oraz sportu. Nie ominęło to Polski, w której obiekty tego typu wyrastały w XXI wieku niczym grzyby po deszczu. Wydawałoby się, że niniejszy trend utrzyma się jeszcze przez dłuższy czas, jednak pandemia koronawirusa oraz nieoczekiwana zmiana przyzwyczajeń zakupowych Polaków zmusiła wielkie sklepy do defensywy. Jaka przyszłość czeka galerie handlowe?
Galerie handlowe w Polsce
12 mln metrów kwadratowych. Taką powierzchnię w sumie mają wszystkie galerie handlowe w Polsce. Ich ewolucja w naszym kraju przebiegała kilkuetapowo. Pierwsze były hipermarkety, którym w przylegającym do nich pasażu, towarzyszyło kilka sklepów i punktów usługowych. Potem powierzchnia sklepów znacznie się powiększyła, powstały liczne salony odzieżowe, obuwnicze czy duże sklepy RTV/AGD.
Kolejny etap to pojawienie się rozbudowanej części restauracyjnej oraz rozrywkowej z kinem, kręgielniami czy klubami fitness. Hipermarkety coraz częściej zastępowały mniejsze supermarkety. Obecnie coraz częściej część rozrywkowa i gastronomiczna zajmuje coraz większą powierzchnię centrów handlowych, a rola samych sklepów maleje. Powstawały także obiekty złożone np. głównie z restauracji.
Ostatnim trendem w naszym kraju było łączenie funkcji dworca z wielofunkcyjną galerią handlową – na czele z ostatnio ukończonymi galeriami we Wrocławiu (Wroclavia) czy Łodzi Fabrycznej.
Galeria handlowa – jak to wyglądało na zachodzie?
Złote czasy centrów handlowych na Zachodzie przypadły na trzy ostatnie dekady poprzedniego stulecia. Potem zaczął rozwijać się internet i z każdym rokiem na znaczeniu zyskiwał e-commerce. Obecnie galerie handlowe stają się w każdym przypadku przestrzeniami publicznymi, gdzie poza dogodnym połączeniem sklepów mamy kawiarnie, wspólne place, kino, czy nawet basen lub boiska. Nie mniej jednak nasycenie ogromnymi powierzchniami handlowymi nastąpiło tam nieco wcześniej i obecnie zaobserwować można odejście od tej tendencji.
Zmiany na horyzoncie: mniejsze galerie i powrót ulic handlowych
W ostatnich latach nasz kraj znajdował się w europejskiej czołówce pod względem liczby metrów kwadratowych nowobudowanych galerii handlowych. Wszystko wskazuje na to, że w związku z nasyceniem rynku oraz obowiązującymi obostrzeniami trend ma szansę się odwrócić, a mieszkańcom przywrócona zostanie pierwotna funkcja ulic handlowych. Dokładnie tych samych, które znikały po przyjściu galerii handlowych.
Oczywiście przez pandemię ludzie przestali lub rzadziej chodzą do galerii, co powoduje, że nowe galerie nie będą powstawały. Chociaż małe galerie, gdzie do sklepów wchodzi się z parkingu, będą powstawały, mamy zapytania ofertowe, możemy pozyskiwać kontrakty
– przekonuje w serwisie wp.pl Dariusz Grzeszczak, prezes Erbud.
Koniec galerii handlowych? „Mniejsze nadal będą budowane”
Źródło: wp.pl
Słowom prezesa Erbudu niejako wtóruje „Mistrz budowania miasta”:
Jesteśmy ostatnim pokoleniem, które buduje tak wielkie domy i galerie handlowe. Musimy nauczyć się przerabiać to, co już istnieje, i korzystać z surowców wtórnych. (…) Miasto powinno wracać do zagubionej gdzieś witalności, do jedzenia na ulicach. Nikt z nas nie przeczuwał pandemii, a teraz okazuje się, że takie układy są dużo bezpieczniejsze dla zdrowia i stabilniejsze biznesowo
– twierdzi Zbigniew Maćków na łamach Gazety Wyborczej.
Wybitny architekt: Po pandemii nadejdzie czas miasta z odzysku. Już nie będziemy budować wielkich domów i galerii
Źródło: Gazeta Wyborcza
Centra handlowe – co dalej?
Jak prognozuje Zbigniew Biskupski na łamach Strefy Biznesu:
W niektórych scenariuszach przestrzeń zajmowana dotąd przez sklepy i restauracje całkowicie zmieni swoje przeznaczenie. Powstaną w niej biura, mieszkania lub… magazyny. O tych ostatnich – według doniesień medialnych – z największym właścicielem centrów handlowych w Stanach Zjednoczonych prowadzi rozmowy zespół Jeffa Bezosa. Jeśli zakończą się one sukcesem, to obiekty funkcjonujące wcześniej pod marką J.C. Penney, zmienią się w centra logistyczne Amazona.
Galerie handlowe po pandemii: 14.09.2020. Butiki na ulicę, właściciele ulicznych straganów do prestiżowych sklepów?
Źródło: Strefa Biznesu
Z rynku płyną już sygnały, że nawet globalne marki analizują scenariusze redukcji powierzchni w miejscach typu galerie i centra handlowe na rzecz e-commerce lub przestrzeni miejskiej. Giganci twardo negocjują czynsze z właścicielami centrów handlowych. Część popularnych sieciówek zamierza zamknąć nawet co trzeci sklep, ponieważ prognozują znaczne zmniejszenie dochodów.
Ostatni aspekt, o którym nie wspominaliśmy wcześniej, na który zwraca uwagę dr Helena Anna Jędrzejczak w tekście „Galeria handlowa to ściema”, to efekt symulakrum, czyli obrazu pozorującego rzeczywistość:
Galeria handlowa jest pozorem miasta. Nawet jeśli posiada plac centralny, na którym czasem stoją kawiarniane stoliki z parasolami, a w jego ścianach znajdują się najbardziej prestiżowe marki. Nawet jeśli alejki mają tabliczki z nazwami i drogowskazy, na środku jednej z nich stanie stragan z pieczywem, który posiada markizę. Nawet jeśli w budynku stoją „latarnie gazowe” – to wszystko to ściema, podróbka. Dlaczego korzystać z falsyfikatu skoro są dostępne oryginały?
„Galeria handlowa to ściema”. Handel powinien powrócić na ulice i place Źródło: Newsweek
