Wypalenie zawodowe – tego pojęcia po raz pierwszy użył Herbert J. Freudenberger, amerykański psychiatra, w roku 1974. Przeprowadzając badania na grupie pracowników socjalnych, stwierdził, że syndrom wypalenia polega na wyczerpaniu z powodu stawiania przed pracownikiem zbyt wielu zadań.
Co to jest wypalenie zawodowe?
Christina Maslach zdefiniowała wypalenie zawodowe następująco:
„Wypalenie jest syndromem emocjonalnego wyczerpania, depersonalizacji i braku satysfakcji zawodowej, które może wystąpić u osób wykonujących zawody oparte na kontaktach z innymi ludźmi”.
Uważa się, że wypalenie zawodowe dotyka pracowników, którzy na co dzień pracują z innymi ludźmi, zwłaszcza gdy jest to relacja: pomagający–dzielący się problemami. Z tego powodu przyjmuje się, że wypalenie zawodowe dotyczy głównie lekarzy, pielęgniarek, psychologów, terapeutów, pracowników socjalnych, itp.
Jednak na wypalenie zawodowe skarżą się pracownicy prawie wszystkich zawodów. Przemęczenie, nadmiar zadań, długotrwały brak sukcesów w pracy prowadzi do braku poczucia satysfakcji z wykonywanej pracy.
Etapy wypalenia zawodowego
Wypalenie zawodowe to proces składający się z pięciu faz:
1. Najpierw pojawiają się objawy fizjologiczne
Poczucie wyczerpania, różnego rodzaju bóle, brak apetytu, problemy ze snem lub bezsenność itp.
2. Potem nasila się żal do innych ludzi
Pracownik staje się drażliwy, izoluje się, nawiązywanie poprawnych kontaktów międzyludzkich sprawia mu trudność.
3. Następnie pracownik zaczyna mieć problemy z logicznym myśleniem oraz przekazywaniem i przyjmowaniem informacji.
4. W kolejnej fazie pracownik może przestać wywiązywać się ze swoich obowiązków, a nawet może zacząć korzystać z używek (alkohol, narkotyków itp.).
5. Ostatni etap to poczucie utraty wyznawanych wartości, uczucie pustki oraz całkowity brak zainteresowania innymi ludźmi.
Wypalenie zawodowe – objawy
Następujące objawy mogą sygnalizować, że pracownika dotyczy syndrom wypalenia zawodowego:
- negatywne postrzeganie swojej pracy, niedocenianie własnych efektów i dokonań zawodowych,
- coraz mniejsza aktywność zawodowa oraz zainteresowanie tym, co dzieje się w pracy,
- obwinianie innych za własne niepowodzenia,
- niechęć do wykonywanych obowiązków oraz pesymistyczne podejście do wykonywania zadań i swojej pracy,
- drażliwość, napięcie,
- bóle głowy, problemy trawienne,
- obniżona odporność organizmu, częste choroby,
- ciągłe zmęczenie,
- bezsenność lub problemy ze snem,
- coraz bardziej formalne i powierzchowne kontakty i relacje z klientami bądź pacjentami,
- cynizm w kontaktach z klientami bądź pacjentami.
Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu?
Oto co można zrobić, aby uniknąć wypalenia zawodowego:
- Pamiętaj, że życie to nie tylko praca – zachowaj równowagę między życiem prywatnym i zawodowym, i naucz się odpoczywać;
- Analizuj swoje cele zawodowe – wyznaczaj cele realne oraz realną liczbę zadań do wykonania;
- Naucz się odmawiać, jeśli masz już zbyt dużo zadań do wykonania; wyznaczaj inne osoby do różnych zadań, jeśli masz taką możliwość;
- Rób przerwy w pracy;
- Zapobiegaj rutynie i wykonuj te same zadania inaczej;
- Skup się na pozytywnych aspektach swojej pracy;
- Nie bierz wszystkiego do siebie;
- Nie rezygnuj z urlopu;
- Rozwijaj się – korzystaj z kursów i szkoleń;
- Znajdź pasję, której będziesz mógł się poświęcać po godzinach pracy;
- Wysypiaj się i dbaj o jakość snu – przewietrz pomieszczenie, zrezygnuj z elektroniki co najmniej godzinę przed snem;
- Naucz się dystansu i dużo się uśmiechaj;
- Naucz się sposobów radzenia sobie ze stresem.
Wypalenie zawodowe może prowadzić do depresji, dlatego reagujmy na pojawiające się u nas jego objawy, aby mu zapobiegać.
