Mobbing w pracy – jak reagować?

Czarne chmury zbierają się nad firmą w której wykazano mobbing

Czym jest mobbing i co ma zrobić pracownik, który padnie jego ofiarą – odpowiadamy poniżej.

Co o mobbingu mówi ustawa?

Definicja mobbingu określona została w Kodeksie pracy w Art. 943 § 2:

„Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników”.

A zatem mobbing to działanie uporczywe i długotrwałe, a nie jednorazowe.

Jak objawia się mobbing?

Ofiarą mobblingu jesteśmy w sytuacji, gdy jakaś osoba (lub osoby):

  • zmusza nas do czegoś, co godzi w nasz honor;
  • utrudnia komunikację, krytykuje każde wypowiedziane przez nas zdanie, nie słucha nas, przerywa nam, komentuje nasze wypowiedzi;
  • plotkuje na nasz temat, wyśmiewa nas, ubliża nam i wyzywa nas, wyklucza nas z grupy;
  • zbywa nas, nigdy nie ma czasu, żeby z nami porozmawiać;
  • nie pozwala nam na podejmowanie żadnych decyzji;
  • wyznacza nam taką ilość zadań, że nie jesteśmy w stanie ich zrealizować;
  • specjalnie przydziela nam pozbawione sensu zadania lub takie, których wykonywanie jest bardzo monotonne;
  • znęca się nad nami psychicznie, fizycznie, seksualnie;
  • zleca nam prace szkodliwe bez odpowiedniego przygotowania, narażając nasze zdrowie i życie.

Mobbingu może dopuszczać się nie tylko pracodawca czy przełożony, ale również współpracownik. Poza tym również przełożony może stać się ofiarą mobbingu – gdy jest przez pracownika jawnie i bezzasadnie krytykowany, wyśmiewany lub gdy pracownik bez uzasadnienia odmawia wykonania zadań albo podważa jego zdanie.

Jakie działania, według prawa, przysługują pracownikowi?

Art. 943 Kodeksu pracy stanowi, że:

§ 3. Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

§ 4. Pracownik, który doznał mobbingu lub wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.

§ 5. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie z podaniem przyczyny, o której mowa w § 2, uzasadniającej rozwiązanie umowy”.

Zgłoszenie mobbingu

Ofiara mobbingu może zgłosić swoją sytuację do Państwowej Inspekcji Pracy lub złożyć pozew do Sądu Pracy. Należy przy tym pamiętać, że nie pozywa się sprawcy, ale pracodawcę, który miał obowiązek przeciwdziałać mobbingowi („Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi” –  Kodeks pracy, art. 943 § 1 Ustawy).

Obszerniej na ten temat pisaliśmy tutaj

Dostarczenie dowodów

Zanim ktoś zgłosi mobbing w pracy, powinien zgromadzić dowody, które będzie mógł przedstawić. Może to zrobić, zabiegając o to, aby każde wymaganie względem niego było przedstawione na piśmie, a każda rozmowa z krzywdzicielem odbywała się w obecności świadków.

Ponadto osoba, która jest ofiarą mobbingu, powinna wykonywać rzetelnie swoją pracę, aby nikt nie zarzucił jej, że po prostu nie wywiązywała się ze swoich obowiązków, a zgłasza mobbing.

Czasami dowodem może być nagranie (jeśli nie ma świadków lub świadkowie zdarzeń nie chcą wystąpić jako świadkowie), choć nagrywanie innych bez ich zgody jest niezgodne z prawem, dlatego taki dowód może nie zostać wzięty pod uwagę.