Opodatkowanie darowizn
1. Kto podlega obowiązkowi podatkowemu?
Osoby fizyczne, które otrzymały darowiznę o wartości przekraczającej kwotę wolną od podatku. Przy nabyciu darowizny obowiązek podatkowy powstaje, co do zasady, z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia.
2. Wysokość kwot wolnych od podatku
Podatkowi nie podlega nabycie majątku w drodze darowizny o czystej wartości nieprzekraczającej kwoty wolnej, która wynosi:
9637 zł – dla osób należących do I grupy podatkowej*
7276 zł – dla osób należących do II grupy podatkowej**
4902 zł – dla osób należących do III grupy podatkowej***
UWAGA!
Przy obliczaniu kwoty wolnej od podatku sumuje się wartość rynkową otrzymanej darowizny z wartością rzeczy i praw majątkowych nabytych przez obdarowanego od tej samej osoby (np. tytułem darowizny, nieodpłatnego zniesienia współwłasności) w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło nabycie ostatniej darowizny.
Opodatkowaniu podlega nabycie majątku o wartości ponad kwotę wolną od podatku. W takim przypadku podatnik jest zobowiązany do złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych (SD-3) w ciągu miesiąca od dnia otrzymania darowizny. Do zeznania należy dołączyć dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.
Termin płatności podatku od spadków i darowizn wynosi 14 dni od dnia doręczenia podatnikowi decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość podatku.
UWAGA!
Obowiązek złożenia zeznania nie występuje, gdy:
• wartość rynkowa darowizny nie przekracza kwoty wolnej od podatku (z uwzględnieniem zasady kumulacji wartości majątku nabytego
ostatnio od tej samej osoby i w okresie poprzednich 5 lat),
• umowa darowizny jest zawarta w formie aktu notarialnego.
3. Zwolnienia dla najbliższej rodziny
Przy nabyciu rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny przez małżonka, zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków), wstępnych (rodziców, dziadków), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, obdarowany może skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku od spadków i darowizn.
Warunek, jaki trzeba spełnić, aby skorzystać ze zwolnienia od podatku:
• w ciągu 6 miesięcy od dnia nabycia darowizny należy zgłosić nabyte rzeczy lub prawa majątkowe (na formularzu SD-Z2) właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, a w przypadku darowizny środków pieniężnych należy dodatkowo:
• udokumentować ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek bankowy prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo – kredytową lub przekazem pocztowym (jeżeli wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę wolną od podatku).
Obowiązek zgłoszenia nabycia majątku w drodze darowizny nie obejmuje przypadków, gdy: kwoty wolnej od podatku (z uwzględnieniem zasady kumulacji wartości majątku nabytego ostatnio od tej samej osoby i w okresie poprzednich 5 lat),
• umowa darowizny jest zawarta w formie aktu notarialnego.
• wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty wolnej od podatku (obecnie 9637 zł),
• nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
UWAGA!
Jeżeli nabycie w drodze darowizny własności rzeczy lub praw majątkowych nie zostanie zgłoszone w ciągu 6 miesięcy lub obdarowany nie udokumentuje otrzymania środków pieniężnych w powyższy sposób, wówczas nabycie darowizny podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Grupy podatkowe
* małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie),
zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), pasierb, ojczym, macocha,
rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa;
** zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry, wnuki brata), rodzeństwo
rodziców (np. ciotki, wujowie), zstępni i małżonkowie
pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo
małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie
innych zstępnych (np. mąż wnuczki);
*** pozostali nabywcy.
Podstawa prawna:
• ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa
(Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm),
• ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków
i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, z późn.
zm.),
• rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 września
2011 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego
przez podatników podatku od spadków i darowizn
(Dz. U. Nr 216, poz.1276),
• rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia
2006 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu
własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz. U.
Nr 243, poz. 1762, z późn. zm.),
• rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia
2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych
(Dz. U. Nr 165, poz. 1371, z późn. zm.).
